‘Je gaat het pas zien als je het door hebt’
Johan Cruijff
Door de rechter, de jeugdhulpverlening en de overheid is tot nu toe te weinig gezien hoe schadelijk het is dat na een scheiding een kind een van de ouders niet meer ziet. Veelal betreft het dan de vader, maar ook steeds meer de moeder.
In eerste instantie wordt er bij een scheiding met kinderen altijd een omgangsregeling door de rechter vastgesteld. Dat kan de rechter overnemen van het ouderschapsplan of zelf vaststellen. Is er sprake van een conflictueuze scheiding waarbij de gerechtelijk vastgestelde omgangsregeling niet wordt nageleefd dan wordt na verloop van tijd vaak de omgangsregeling opgeschort. Soms wordt, goedgekeurd door de Hoge Raad; om de omgang door te laten gaan, er éénhoofdig het gezag toegekend aan de omgangsouder of wordt zelfs het hoofdverblijf van het kind bij de omgangsouder vastgesteld met een omgangsregeling voor de andere ouder. Stichting Passage vindt dat die mogelijkheid nog te weinig wordt benut.
Bij de rechtszaken omtrent de zorg en omgang en soms het gezag, zijn altijd instanties betrokken. Daarbij is er sprake van officiële motieven en beleid en lijkt er ook sprake van verborgen motieven en denkbeelden bij de instanties.
Framing
Vrijwel altijd schildert de ouder die die gerechtelijk vastgestelde regelingen niet nakomt de andere ouder slecht af. Dat wordt continue herhaald. In communicatie wordt dat framing genoemd. Een voorbeeld hoe dat bij een heel normale ouder die, zonder feiten die dat onderbouwen, slecht wordt afgeschilderd en vervolgens forensisch wordt onderzocht, vindt u hier. De ouder die de gerechtelijk vastgestelde omgangsregeling niet nakomt en ook anderszins diverse wetsbepalingen bij voortduring overtreed, wordt slechts beperkt onderzocht.
PASsage vindt dat het omgangsrecht voor het kind en de ouders niet serieus wordt gehandhaafd. Mensen hebben twee wapens die zij hanteren bij een echtscheiding: kinderen en geld. Voor de inning van de alimentatie is er het LBIO (Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen), maar voor nakoming van het omgangsrecht is er niets.
De gevolgen van het niet nakomen van het omgangsrecht zijn:
- Het werkt vechtscheidingen in de hand. Als je maar lang genoeg de omgang frustreert, is de kans groot dat de jeugdhulpverlening accepteert dat een kind maar één ouder ziet. Slecht gedrag wordt beloond.
- Kinderen kunnen in een heel schadelijk loyaliteitsconflict belanden en tegen hun eigen belang in een van de ouders verstoten. Dit loyaliteitsconflict is te voorkomen door direct actie te ondernemen bij de eerste keer dat de omgangsregeling niet wordt nagekomen.
PASsage stelt voor:
- Bij het niet nakomen van het omgangsrecht instanties hetzelfde protocol te laten volgen als bij verdenking van kindermishandeling.
- Het instellen van een Bijzondere Ambtenaar Familierecht (BAF), die toeziet op het naleven van het omgangsrecht – zoals dat ook bijvoorbeeld bij de leerplicht gebeurt.
Bij persoonlijke problemen of bij problemen in een netwerk kan er hulpverlening om de hoek komen. In Nederland onderscheiden we Jeugdzorg, GGZ, Raad voor de Kinderbescherming, advocaten, de Rechtelijke macht.
PASsage ziet in handhaving de sleutel. Jeugdzorg Friesland sprak tijdens de BJAA Academie vechtscheidingen op 21 november 2013 in de Balie in Amsterdam uit dat interventie door derden als noodzakelijk vanaf stap 5 van de conflictescalatieladder van Glasl. Stap 6 beschouwt Jeugdzorg Friesland als kindermishandeling.
